Dit boek is niet om te lezen (het is een statussymbool) (2025)

Boekenclubs hebben een cultstatus bereikt onder celebrity’s en ontwerpers, boekomslagen hebben hun eigen fanclubs en onafhankelijke uitgevers bloeien op. De Britse Alex Holder onderzoekt hoe de literaire wereld de grootste trend van 2024 werd.

Paul Mescal zit in een pub. Hij is alleen, zijn telefoon ligt op de tafel voor hem aan de oplader, en hij drinkt iets wat een gin-tonic, maar ook bruiswater zou kunnen zijn. Maar wat er echt toe doet, is dat hij leest.

En niet zomaar een boek: hij leest de 'ondergewaardeerde klassieker' Stoner uit 1965 van John Williams. Het is een paperback, zo eentje waarvan je wil dat je date hem in zijn zak steekt wanneer je vijf minuten te laat bij de bar aankomt.

Als je, laten we zeggen, een fantasie zou hebben over Paul Mescal die zonder shirt in bed zit te lezen, dan zou je je waarschijnlijk dit boek erbij voorstellen. Niet dat ik wil suggereren dat Mescal het lezen enkel en alleen als gimmick gebruikte, maar er is op dit moment zeker een culturele status verbonden aan gefotografeerd worden met een boek.

Kijk maar naar Marc Jacobs die een selfie neemt terwijl hij niet één, maar twee James Baldwin-boeken leest in een week (If Beale Street Could Talk en The Fire Next Time);
of Kendall Jenner in een kleurige bikini terwijl ze Joan Didions rouw-memoir The Year of Magical Thinking verslindt. Of Kaia Gerber die met een aantal boeken in haar hand loopt alsof het accessoires zijn, en die ze nooit wegstopt in de tas die aan haar schouder bungelt.

Emily Ratajkowski die merchandise van het literaire tijdschrift The Paris Review draagt, Dua Lipa die poseert met een speelse knipoog en de roman Trust van Hernan Diaz en Lupita Nyong'o die tien boeken koestert die haar hielpen genezen van liefdesverdriet (een lijst die een verhaal op zichzelf vertelde). En dat zijn alleen nog de celebrity’s.

Je hebt misschien ook de op kleur gesorteerde boekenopstellingen op sociale media gezien, waarbij elke bladzijde is versierd met bijpassende post-its, of het meisje in de bus naast je die huilt om A Little Life, terwijl een ander lacht, omdat Sloane Crosley erin is geslaagd een grappige (en hartverscheurende) zelfmoord-memoir te schrijven. De beste tv-bewerkingen van dit moment komen direct van de bestsellerlijsten (The Three Body Problem, One Day, Queenie), en iedereen wil dat je lid wordt van hun boekenclub (inclusief Kaia Gerber).

Fotogeniek

We bevinden ons onmiskenbaar in het tijdperk van boeken, en dan vooral fysieke boeken. Alleen al in het Verenigd Koninkrijk werden in 2022 maar liefst 669 miljoen gedrukte boeken verkocht, het hoogste aantal ooit geregistreerd. En dit wordt niet gedreven door oudere lezers – het is Gen-Z (zevenentwintig jaar en jonger) die fysieke boeken kiest en koopt, en ze waren goed voor tachtig procent van de aankopen dat jaar.

'Ze kopen niet alleen de boeken om thuis alleen te lezen, ze houden ze ook trots omhoog als statusobjecten, ze praten erover, vormen sociale groepen en gedragingen rondom boeken zelf', zegt Gabby Humphreys, die het populaire Instagram account @humphreadsbeheert, waar ze haar leesgewoontes bijhoudt. Gemiddeld leest ze vijftien boeken per maand ('voornamelijk hedendaags, allemaal verdrietig'). Het ironische is dat e-readers de uitgeverij ertoe hebben aangezet om de omslagen van fysieke boeken te verbeteren, omdat het fysieke boek specialer moest worden om te kunnen concurreren. Deze fotogenieke boeken hebben wellicht de groei van #BookTok en #Bookstagram gevoed, waar nieuwe releases net zo enthousiast worden ontvangen als de nieuwe Tabi-laars.

Boeken zijn niet langer alleen een middel om je in stilte in terug te trekken, ze zijn tegenwoordig een lifestyle-item: een mode-accessoire, een decoratief object (zoals een stijlvolle kaars), een statement, een gespreksstarter, een bron van comfort in het openbaar, en het nieuwste middel om invloed uit te oefenen. En dat allemaal voor slechts zo’n vijftien euro.

Scherp en aangrijpend

Ik voel het zelf ook, die aantrekkingskracht van fysieke boeken en de gemeenschappen die eromheen ontstaan. Dus, in wat alleen maar kan worden omschreven als een combinatie van waanzin en moed, opende ik zes maanden geleden een Engelstalige boekwinkel in een geplaveide straat in Lissabon en noemde die Salted Books, omdat alles beter smaakt met een beetje zout, en de beste boeken een gezouten, scherpzinnige ondertoon hebben.

Als je me een paar jaar geleden had verteld dat ik op een dag mijn baan
in de corporate-reclamewereld zou opgeven om een onafhankelijke boekwinkel te openen, zonder ooit een winkel te hebben gehad of in een boekwinkel te hebben gewerkt, had ik gedacht dat je mijn carrièrepad belachelijk maakte of mijn financiële ondergang voorspelde. Maar net als andere onafhankelijke boekhandels (het aantal steeg in 2022 in het Verenigd Koninkrijk en Ierland naar een tienjarig hoogtepunt) verkopen we daadwerkelijk boeken, duizenden per maand, en iedereen blijft me vertellen dat ik hun droom leef.

En als ik de administratie met een toverstokje zou kunnen wegtoveren, is het ook mijn droom. Wat is er immers niet geweldig aan het adviseren van een klant over welk boek diegene gegarandeerd aan het huilen zal maken? Een verrassend populaire vraag overigens (het boek is Notes To Self van Emilie Pine – je bent gewaarschuwd).

'Toen het nieuwe boek van Sally Rooney, Intermezzo, werd aangekondigd, ontplofte mijn telefoon zowat, alsof er iemand was overleden', vertelt Humphreys me. Beni, een van onze Gen-Z-boekenverkopers, gaf toe dat ze tranen in haar ogen kreeg toen ze het nieuws hoorde. Dagenlang zag ik mensen in de winkel hun handen op hun hart leggen als Rooneys naam werd genoemd. We houden allemaal van 'fangirlen', en wanneer zo'n voorpublicatie circuleert, weet je dat die op sociale media zal worden getoond alsof het een backstage pas voor een Taylor Swift-concert is.' Kun je nagaan wat we doen als Donna Tartt een nieuw boek aankondigt,’ zegt Humphreys met een zucht. (Tartt heeft drie boeken uitgebracht in haar carrière, elk met ongeveer elf jaar ertussen, en het is nu elf jaar geleden sinds haar meesterwerk The Goldfinch, dus de zucht van Humphreys is niet zonder reden.)

Boekenclubs

Sommige van de huidige it-schrijvers, zoals Coco Mellors (auteur van Cleopatra and Frankenstein) en Yomi Adegoke (The List), zijn zelf al influencers, met een sterke Instagram aanwezigheid en een schare trouwe lezers. Maar veel van de populairste literaire talenten zijn vrouwen die sociale media mijden, zoals Chimamanda Ngozi Adichie, Zadie Smith, Ottessa Moshfegh en Emma Cline.

We weten zelfs niet eens wat de echte naam van Elena Ferrante is, zo terughoudend is ze. En veel van de boeken die momenteel populair zijn, zijn heruitgaven van overleden auteurs zoals Audre Lorde, James Baldwin, bell hooks, Susan Sontag en Joan Didion (dat is meteen je softboi-leestlijst). In tegenstelling tot andere sectoren, waarin de waardering voor vrouwen vaak afneemt naarmate ze ouder worden, zijn de auteurs die nu worden gevierd (en wier boeken worden gedragen in doorzichtige tassen door beroemdheden als Lily-Rose Depp) vaak vrouwen van in de zestig of ouder.

Denk aan Jane Smiley, Bernadine Evaristo, Deborah Levy en Rebecca Solnit. Deze namen worden niet alleen vereerd door jonge vrouwelijke lezers (volgens onderzoek van Deloitte beschouwt 44 procent van de meisjes van vijftien jaar lezen als een hobby, vergeleken met 24 procent van de jongens),maar vrouwen zijn cruciaal voor het voortbestaan van fictie zelf (we kopen tachtig procent van alle romans, aldus onderzoeksbureau Nielsen).

Intussen wenden modellen, acteurs en andere beroemdheden die niet altijd de kans krijgen om hun opvattingen te delen, zich tot boeken als een manier om op intellectueel niveau in contact te komen met het publiek. Ja, ze beginnen hun eigen boekenclubs. Waar vroeger een beroemdheid een goed doel steunde om diepgang te tonen, is de celebrity-boekenclub de nieuwe trend.

Het zijn niet langer alleen Oprah Winfrey in de VS of Richard en Judy in het VK die de boekenclub domineren, tegenwoordig hebben we een hele reeks boekenclubs die onze aandacht opeisen: Kaia Gerber's Library Science, Emma Roberts Belletrist, Florence Welch' Between Two Books, Dakota Johnson's TeaTime, Dua Lipa's Service95 en de simpelweg geheten Reese’s Book Club en Natalie’s Book Club, opgericht door respectievelijk Reese Witherspoon enNatalie Portman. Emma Watsons boeken-club is stopgezet, en zoals vele boeken-clubs in de echte wereld hebben Kim Kardashian en Chrissy Teigen na hun eerste bijeenkomst nooit meer een vervolg gepland. Sarah Jessica Parker is nog een stap verdergegaan en heeft zelfs haar eigen uitgeverij opgezet, SJP Lit.

Op een bepaalde manier lenen deze vrouwen hun roem, jeugdigheid en schoonheid aan de boekenwereld. ‘Hoe-veel meer mensen hebben de Booker Prize gevolgd omdat Dua Lipa er een toespraak hield?’ vraagt Amy Mae Baxter, hoofdredacteur en oprichter van literair tijdschrift Bad Form, dat schrijvers uitminderheidsgroepen een podium biedt.

Ook de luxemode-industrie heeft de wereld van boeken omarmd. Vorig jaar zagen we Chanel samenwerken met het Cliveden Literary Festival, werd Diors Book Tote Club gelanceerd, waarmee onafhankelijke boekhandels in de schijnwerpers worden gezet, en dit jaar zagen we de introductie van Miu Miu’s Literary Club in Milaan. Ook sponsorde Valentino de Booker Prize-ceremonie van 2024.

Wat lezen we (niet)?

Hoewel de term 'boekenclub' nu een verzamelnaam is geworden voor bijna alles wat met literatuur te maken heeft, kiezen deze clubs vaak boeken die echt de moeite waard zijn om te lezen. De boeken keuzes van Reese Witherspoon zijn consistent goed als je van pittige strand lectuur houdt. Een van Kaia Gerber's recente keuzes was het iconische boek Sex and Rage van de LA-auteur Eve Babitz, uit 1979. Natalie Portman koos op toepasselijke wijze voor Heartburn van Nora Ephron midden in haar echtscheiding, hoewel ze in april van dit jaar het boek Walden uit 1865 van Henry David Thoreau promootte. 'Niet eens in mijn top duizend voorspellingen', schreef een boeken influencer op Instagram.

En Emily Gould, criticus bij New York Magazine, reageerde op haar beurt net zo cynisch met 'Like, OK professor Portman.' 'Het doet me afvragen of iemand haar adviseert', zegt Chelsea Hodson, wier literaire essay-bundel een cultstatus bereikte binnen
het 'sad-girl-lit'-genre
nadat Kendall Jenner ermee werd gespot op een ligstoel.'Een boek zoals Walden is een doodlopende weg op sociale media. Het valt in de categorie 'boeken waarvan mensen denken dat ze ze zouden moeten lezen, in plaats van dat ze ze echt willen lezen.' We voegen Walden toe aan de lijst van de meeste gekochte, maar ongelezen boeken (een titel die momenteel in handen is van A Brief History of Time van Stephen Hawking).

Maar als we Thoreau niet lezen, wat lezen we dan? 'Houd vooral de "vrouw-in-een-verloren-romance"-metafoor in de gaten', zegt auteur Ore Agbaje-Williams, wier boek The Three of Us een van de populairste zomerboeken werd. 'Het feit dat iedereen weer meer leest, heeft iets anti-cultureels', zegt romanschrijver Michael Donkor. 'We leven
in zulke luidruchtige samenlevingen dat we de kracht van stilte herontdekken – iets wat je ook ziet in enkele titels die momenteel vaste favorieten blijven in boekwinkels: Wintering,Braiding Sweetgrass, The Body Keeps the Score.'

Herkenning en selfcare

Ik heb een klantenkring die ik liefdevol (en stiekem) 'de nerd bosses' noem. Deze klanten zijn meisjes of non-binaire Gen-Z'ers die altijd perfect gestyled zijn, boeken kopen die bij hun nagels passen, origami-boekenleggers maken, een promotieonderzoek schrijven over lesbische representatie in Braziliaanse films uit de jaren tachtig, en nooit concessies doen aan hun politieke standpunten of verwachtingen voor boekomslagen. Ze zoeken onafhankelijke uitgevers zoals Fitzcarraldo Editions, Dead Ink, Cipher Press en Peninsula.

Ze hebben de nieuwste release van Stormzy’s #MerkyBooks alvast in de pre-order staan. Onderzoek van Book Riot toonde aan dat 79 procent van Gen Z representatie als enorm belangrijk beschouwt bij het kiezen van boeken en media. Ondanks de beruchte blanke dominantie van de uitgeverij sectoren het historische gebrek aan diversiteit als het gaat om auteurs en hun onderwerpen, begint dit langzaam te veranderen, zoals TikTok-'boekfluencer' John-Paul(@jpreads6) uitlegt: 'Er was een tijd waarin ik, als zwarte man, mezelf niet vertegenwoordigd zag in literatuur. Er was veel 'trauma porno', maar ik wilde ongecompliceerde romantiek en literaire fictie met zwarte personages.' (Hij vond het uiteindelijk: Seven Days in June van Tia Williams.) 'Zelfs als het boek gaat over totale vernietiging, zorgt lezen er toch voor dat ik mentaal gezond blijf', zegt Humphreys van @humphreads.

Naast het beheren van haar boekaccount is ze universitair docent geestelijke gezondheid in het VK, met een PhD in psychologie. Heeft dit haar liefde voorlezen gevoed? 'Absoluut: lezen is zonder twijfel een vorm van selfcare.'

'Er is een zekere mate van subversie gaande in de uitgeverij wereld', zegt Romilly Morgan, die de imprint Brazen runt en bestsellers heeft gepubliceerd zoals Women Don’t Owe You Pretty van Florence Given en Strong Female Character van Fern Brady. 'Lezers willen niet steeds dezelfde clichés; ze willen boeken die taboes doorbreken', zegt ze. Het is waar: in mijn boekwinkel vragenklanten vaak om donkere, uitdagende boeken, die onze meest ware zelf weerspiegelen – of het nu een klant is die een boek zoekt om cadeau te geven aan een vriendin die een abortus ondergaat (AfterSex, uitgegeven door Silver Press), of iemand die op zoek is naar queer, erotische sciencefiction (de verhalenbundel Unreal Sex).

Zoals Morgan zegt: 'Mensen zijn veel wilder dan de boeken die we in het verleden hebben uitgegeven.' Dit is ons leestijdperk, en toegegeven: ik ben iemand die boeken omarmt, maar wat een geschenk is een boek in een wereldvol onophoudelijk, catastrofaal trauma. Hoe geweldig is het om te verlangen naar iets wat ik me kan veroorloven, iets wat me zowel verbindt met anderen als me de broodnodige tijd voor mezelf geeft. Lezen is een verdiend genoegen. Er zijn altijd momenten waarop ik de drang moet weerstaan om mijn telefoon op te pakken, maar elke dag voel ik me gelukkig dat ik zo veel haal uit iets wat geen schadelijke gevolgen heeft; ik haal net zo veel plezier uit lezen over een gek feest als uit het geven ervan...alleen dan zonder de kater.

Dit stuk komt uit ELLE's winternummer. Abonneren op ELLE? Dat kan hier.

Dit boek is niet om te lezen (het is een statussymbool) (2025)
Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Sen. Ignacio Ratke

Last Updated:

Views: 6482

Rating: 4.6 / 5 (76 voted)

Reviews: 91% of readers found this page helpful

Author information

Name: Sen. Ignacio Ratke

Birthday: 1999-05-27

Address: Apt. 171 8116 Bailey Via, Roberthaven, GA 58289

Phone: +2585395768220

Job: Lead Liaison

Hobby: Lockpicking, LARPing, Lego building, Lapidary, Macrame, Book restoration, Bodybuilding

Introduction: My name is Sen. Ignacio Ratke, I am a adventurous, zealous, outstanding, agreeable, precious, excited, gifted person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.